Иқтисоди Эрон

Иқтисоди Эрон
	Иқтисоди Эрон
Кишвар	Эрон;
Макони кунунӣ	Эрон;
ММД-и номиналӣ	439 513 511 620,59 $
ММД-и номиналӣ ба сари аҳолӣ	5 593 $
ММД (ПТХ)	1 695 063 558 545 доллари байналмилалӣ
ММД ПХТ ба сари аҳолӣ	20 884,738 доллари байналмилалӣ
Нархи рушди иқтисод (ММД)-и воқеӣ	6,5 ± 0,1 фоиз
Захираҳо	7 685 456 407 $
Фоизи беқурбшавии пул (инфлятсия)	10,5 ± 0,1 фоиз
	Парвандаҳо дар Викианбор

Иқтисоди Эрон, ки яке аз сарватмандтарин кишварҳои Осиё аст, аз лиҳози тавлидоти миллӣ дар ҷаҳон дар ҷои 18-ум (тибқи CIA, 2010) ва калонтарин дар байни кишварҳои Осиёи Ғарбӣ, Ховари Миёна ва ОПЕК мебошад. Эрон аз рӯи маҷмӯи маҳсулоти дохилӣ пас аз Туркия бузургтарин иқтисод дар ҷаҳони ислом (ҷои 29-ум) мебошад. Дар байни дигар кишварҳои ҷаҳон аз рӯи рақобатпазирӣ^[8] 76-ум, аз рӯи навоварӣ^[9] 78-ум ва дар шохиси иқтисоди дониш^[10] дар ҷои 94-ум қарор дорад.

Хусусиятҳои умумӣ

Бахши кишоварзӣ 10%-и ММД-и Эронро ташкил медиҳад ва тақрибан 1/4 аҳолии қобили корро бо кор таъмин мекунад.</br> 30 фоизи ММД-ро саноат (23 фоизи ахоли), аз чумла саноати нефту-химиявй ишгол мекунад.</br> 60 % — бахши хизматрасонӣ (63 % қувваи корӣ).^[11] .

Тавозуни тиҷоратии Эрон 73 % мусбат (содирот — 230 доллар, воридот — 150 миллиард доллар) дорад.^[11] . 80%-и содиротро маъданҳои фоиданок ташкил медиҳанд, дар ҳоле ки танҳо 1%-и аҳолӣ дар истихроҷи онҳо кор мекунанд.

Дар соли 2006 музди миёнаи солона 2700 доллари амрикоиро ташкил дод. Аҳолӣ аз хатти камбизоатї пасттар аст — 18,7 % (2011). Сатҳи таваррум 15,8 фоизро ташкил медиҳад.

Маҷмӯи маҳсулоти дохилии Эрон^[12] (бо назардошти давраи ҳиҷрии шамсӣ : аз 21 март то 20 марти оянда. сол):

Соли	ММД (миллиард риёл)	PPP (миллиард доллар)
1980	6.6	98.797
1985	16.6	186.782
1990	34.5	206.768
1995	185,9	206.768
2000	580,5	373.725
2005	1768.7	554.775

¹ — дар Эрон хронология аз ҳиҷри шамсӣ истифода мешавад (622).

2006 — 610,4 миллиард доллар (5 % афзоиш).

Дар солҳои 2007 ва 2008 афзоиши 7 % пешбинӣ шудааст.

2011—928,9 миллиард доллар (афзоиш 2,5 %).

2013—366 миллиард доллар (-2,0 %) [ равшан кардан ]

2014—423 миллиард доллар (афзоиш 6,8 %)

2015—375,40 (-11,34 %)

2016 — +4,5 (аз рӯи ХБА); баландии 6.3 фоиз, аз чумла дар сохаи нефть — 8,3 % (аз рӯи маълумоти Маркази омори Эрон, SCI); Ин афзоиш ба далели лағви таҳримҳо алайҳи Эрон тибқи созиш дар бораи барномаи ҳастаии Эрон ба дастомадааст .

2017 — +4,1 % (аз рӯи ХБА); баландии 4.3 фоиз, аз чумла дар сохаи нефть — 3,7 % (аз рӯи SCI)

Содироти нафт, миллион тонна^[13]
2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
125.5	104.2	60.1	54.8	53.5	95.3	105.1

Эрон 16 адад дорад % захираи гази табиии ҷаҳон. Конхои асосй дар шельфи халичи Форс ва дар шимолу шарки мамлакат вокеъ гардидаанд. Эрон, мисли Қатар, дар Халиҷи Форс аз ҳамон майдон (онро ба таври дигар меноманд: Қатар — Шимол ва Эрон — Парси Ҷанубӣ) истифода мекунад. Дар ҳамин ҳол, Қатар бузургтарин содиркунандаи LNG дар ҷаҳон маҳсуб мешавад, дар ҳоле ки Эрон асосан барои бозори дохилӣ истеҳсол мекунад ва ба Туркия танҳо андаке — тақрибан 6-8 миллиард м3 медиҳад (дар соли 2017 ҳаҷми интиқол ба 8,9 баробар буд) миллиард метри мукааб^[13]).

Экспорти газ, миллиард метри мукааб м^[13]
2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
9.1	8.4	9.4	9.6	8.4	8.4	12.5

Эзоҳ

↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
↑ http://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016
↑ база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.
↑ http://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016
↑ The Global Competitiveness Report 2016—2017
↑ Global Innovation Index 2016 rankings(пайванди дастнорас — таърих). 9 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 феврали 2017.
↑ KEI and KI indexes by country
↑ ^11.0 ^11.1 The World Fact Book 2011 Бойгонӣ шудааст 7 ноябри 2017 сол. ЦРУ Хатои ёдкард: Invalid <ref> tag; name "The World Fact Book 2011" defined multiple times with different content
↑ Иран — Валовой внутренний продукт Бойгонӣ шудааст 16 апрели 2019 сол. // Knoema — самый полный источник глобальных данных
↑ ^13.0 ^13.1 ^13.2 ТЭК России | Старые правила для Ирана(пайванди дастнорас — таърих). www.cdu.ru. 4 марти 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 марти 2019.

[_c6f3e3604861be5d-1] база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.

[_934945be8f26a77e-2] база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.

[_1a5c2f1fea0553fa-3] база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.

[_3732d384dc090f82-4] база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.

[_8f5bf09451e2a93f-5] ttp://www.imf.org/external/datamapper/NGDP_RPCH@WEO?year=2016

[_18dbe6c5e35ed5ee-6] база данных Всемирного банка — Бонки ҷаҳонӣ.

[_8e276b9d922d4ed7-7] ttp://www.imf.org/external/datamapper/PCPIEPCH@WEO?year=2016

[8] The Global Competitiveness Report 2016—2017

[9] Global Innovation Index 2016 rankings(пайванди дастнорас — таърих). 9 Декабри 2016 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 2 феврали 2017.

[10] KEI and KI indexes by country

[The_World_Fact_Book_2011-11] 11.0 ^11.1 The World Fact Book 2011 Бойгонӣ шудааст 7 ноябри 2017 сол. ЦРУ Хатои ёдкард: Invalid <ref> tag; name "The World Fact Book 2011" defined multiple times with different content

[12] Иран — Валовой внутренний продукт Бойгонӣ шудааст 16 апрели 2019 сол. // Knoema — самый полный источник глобальных данных

[:0-13] 13.0 ^13.1 ^13.2 ТЭК России | Старые правила для Ирана(пайванди дастнорас — таърих). www.cdu.ru. 4 марти 2019 санҷида шуд. Баргирифта аз сарчашмаи аввал 6 марти 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]